رَحِم یا زَهدان، اندامی است در بدن جنس ماده پستانداران که جنیندر آن نگهداری میشود. رحم مانند یک گلابی وارونه در محوطه لگن و در خط وسط بین مثانه و رکتوم قرار دارد. رحم دارای یک تنه و یک گردن است وواژن در سمت داخل بدن به رحم متصل میشود. رحم دیوارههای ضخیم عضلانی دارد. در حقیقت این عضلات، قویترین عضلات بدن یک زن هستند. انقباض همین عضلات است که در هنگام زایمان بسیار شدید میشود و باعث خروج نوزاد و نیز درد زایمان میگردد. وقتیکه زنی حامله نیست رحم تنها حدود ۵/۷ سانتیمتر طول و ۵ سانتیمتر عرض دارد.

وظایف رحم
نگهداری و تغذیه جنین در حال رشد. برای شنای اسپرم و رسیدن به تخمک
سطح داخلی رحم
سطح داخلی رحم از بافتی فعال به نام آندومتر پوشیده شدهاست. این بافت حساس به تغییرات هورمونی است و پس از بلوغ تا پیش از یائسگی در هر دوره قاعدگی، ریزش میکند و خونریزی (عادت) ماهیانه را شکل میدهد. پس از پایان خونریزی، این بافت مجددا تشکیل میشود. تغییرات بافتی آندومتر، فضای رحم را برای پذیرش جنین (در صورت حاملگی) و لانه گزینی آن آماده میکند.
لولههای رحمی(فالوپ)
لوله رحم Fallopian tube بخشی از دستگاه تناسلی زنانه است. این عضو دو لوله ساده است که در دو گوشه بالای رحم قرار دارند که رحم را به تخمدانها متصل میکنند. در سمت دیگر، یعنی سمتی که نزدیک تخمدانهاست، لولههای فالوپ قیفی شکل هستند. سمت قیفی شکل با حرکات خود هنگام تخمکگذاری تخمک آزاد شده از تخمدان را به داخل لوله رحم هدایت میکند و تخمک را با حرکات دیواره عضلانی خود به سمت رحم حرکت میدهد. از آنجایی تخمک پس از تخمکگذاری و خروج از تخمدان از طریق لولههای فالوپ وارد رحم میشود لذا بستن اختیاری این لوله با جراحی (T.L) یا چسبندگی آن به دلایل پاتولوژیک موجب ناباروری میشود.
تخمدان
تخمدانها دو غده تخم مرغی شکل هستند که در دو طرف رحم قرار گرفتهاند و از طریق لوله فالوپ به رحم متصل هستند. تخمدان در جانوران ماده وجود دارند. آنها حاوی تخمکهای نارس هستند که پس از رشد به تخمک بالغ تبدیل میشوند و توانایی لقاح را کسب میکنند. در هر قاعدگی اغلب یک تخمک از یک تخمدان آزاد میگردد و اگر هیچ کدام از سلولهای اسپرمنتوانند خود را به تخمک برساند پس از مدتی تخمک توانایی لقاح خود را از دست میدهد. در ضمن آزاد سازی تخمکها از سنبلوغ آغاز شده و تا زمان یائسگی ادامه پیدا میکند.
فعالیت جنسی
درطی فعالیت جنسی، درصورت تحریک اعصابی که در ورودی واژن (اطراف کلیتوریس) متمرکز هستند، لذت جنسی زنانه به وجود میآید. درطیبرانگیختگی جنسی، بهویژه با تحریک چوچوله، خودروانکاری دیوارههای واژن، از اصطکاک ایجادشده در اثر فعالیتهای گوناگون جنسی میکاهد. پژوهشها نشان دادهاند، بخشهایی از کلیتوریس به درون واژن و مهبلگسترش مییابند.
واژن با برانگیختگی، معمولاً بهسرعت تا ۱۰ سانتیمتر دراز میشود، اما میتواند در پاسخ به فشار، به دراز شدن ادامه دهد. هنگامیکه زن کاملا برانگیخته شد، چادر واژن (²⁄₃ انتهای واژن) در درازا و پهنا گسترش مییابد، درحالیکه زهدانگردن (cervix) عقب میرود. دیوارههای واژن از چینهای کشسان نرم غشای مخاطی پوست تشکیل شدهاند که با حمایت ماهیچههای لگنی به اندازه الت یا جسم دیگر قرارگرفتهدرآن کش میآیند یا جمع میشوند.
|